Bomen en openbare verlichting

Terug naar overzicht

Bomen en openbare verlichting

Bomen en lichtmasten worden vaak om en om in een rechte lijn geplaatst. Door de boven- en ondergrondse groei van een boom leidt dit in de meeste gevallen tot problemen. Bovengronds worden de kronen te groot en belemmeren de lichtval op de weg. En bij graafwerkzaamheden om leidingen te herstellen worden boomwortels beschadigd. In de ontwerpfase kunnen veel problemen worden voorkomen, door rekening te houden met de volwassen afmetingen van de bomen, boven- en ondergronds, en door alternatieven voor de opstelling te zoeken.

Beetje jammer...

Afmetingen van bomen

Hoe groot een boom boven- en ondergronds wordt is uiteraard afhankelijk van de soort, de groeikracht en het aantal jaren dat een boom op de standplaats mag blijven staan. In een duurzaam ontworpen openbare ruimte krijgen de gekozen boomsoorten boven- en ondergronds de ruimte die zij behoeven, waardoor zij kunnen uitgroeien tot het gewenste eindbeeld. Met een aantal simpele ontwerpprincipes kunnen de volwassen dimensies van een boom eenvoudig bepaald worden.

Afmetingen van bomen

Plaatsing bomen en lichtmasten

In het ontwerp dient de plaats van bomen gerelateerd te zijn aan de plaatsing van de lichtmasten, zodat zij elkaar niet hinderen en het gewenste beeld ook in de loop der jaren gehandhaafd blijft. Lichtmasten en leidingen moeten buiten het wortelpakket van de bomen worden geplaatst. Om te berekenen wat de afstand van de lichtmasten tot de bomen moet zijn, is de lichtpunthoogte, de volwassen kroonbreedte en de takvrije lengte van de stam van belang. Met deze gegevens is de afstand lichtmast-boom eenvoudig te berekenen.

Afstand lichtmasten tot bomen

Alternatieve opstellingen

Afhankelijk van het straatprofiel zijn er veel ontwerpmogelijkheden voor alternatieve opstellingen, waarin de bomen en de openbare verlichting elkaar in het geheel niet hinderen. De mogelijkheden zijn afhankelijk van de breedte van het profiel en het gewenste lichtniveau. Te denken valt aan:

Gevelverlichting om de trottoirs te verlichten.
Lijnverlichting op maaiveld langs de rijbaan.
Lichtmasten aan één zijde van de weg, de bomen aan de andere zijde.
Bomen in de middenberm, lichtmasten langs de twee zijden of vice versa.
Overspanning tussen gevels of masten met hangende armaturen boven de weg.

Laat u inspireren!

Een deel van deze informatie is eerder verschenen in Aanbeveling Deel 3: Ontwerpen, van de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde, waaraan Ebben de bijdrage over bomen leverde.

Sluiten